Onderzoeksgebaseerd werken als onderwijsondersteuner

B.1.1: Onderwijsondersteuning versterkt door evidence-informed onderwijsbeleid aan UAntwerpen (lezing – 30 min) 

door Bianca Roseaux, Ilse Verachtert (UAntwerpen) 

Hoe kan een evidence-informed onderwijsbeleid op instellingsniveau input geven aan onderwijsondersteuners in faculteiten? De Universiteit Antwerpen gebruikt de PDCA-cyclus om onderwijsbeleid en -ontwikkeling te versterken via instellingsbrede themarapporten, zoals dat over activerend, studentgecentreerd en competentiegericht onderwijs. In de DO-fase wordt bijv. gekeken naar good practices rond toetsing en hoe onderwijsondersteuners opleidingen en docenten kunnen begeleiden. De CHECK-fase gebruikt monitoringinstrumenten zoals programma-evaluatie en een meta-analyse van opleidingsbeoordelingen van de eigen regie om te evalueren. In de ACT-fase worden verbeteringen doorgevoerd, zoals een actualisering van toetsplannen. Het gaat over onderwijsbeleid op instellingsniveau gekruid met praktijkvoorbeelden, inzichten uit recente evaluaties en ruimte voor discussie! 

B.1.2: Duurzaamheid in het hoger onderwijs: Een evidence-informed aanpak van het Onderwijsbeleidsplan van UHasselt (lezing – 30 min) 

door Fréderique Vansweevelt, Jolien Notermans (UHasselt) 

Hoe integreer je wetenschappelijk onderzoek in het onderwijsbeleid en de onderwijspraktijk? In deze sessie ontdek je hoe UHasselt een evidence-informed aanpak hanteert bij de implementatie van duurzaamheid in haar onderwijsbeleid. We presenteren het proces en de gehanteerde methodiek, delen concrete inzichten en tonen hoe opleidingen ondersteund worden bij de integratie van duurzaamheidscompetenties. Verwacht een inspirerende lezing met ruimte voor interactie, vragen en discussie. 

B.2.1: Welke AI-tools kunnen jouw onderzoeksproces versnellen?  

door Frey Geerts (PXL) 

Onder constructie

door Kirsten Vandermeulen, Collin Van der Vorst (Thomas More) 

Hoe integreer je artificiële intelligentie in onderwijs en toetsing?  In deze sessie tonen we hoe het AI.NET-project van Thomas More, gebaseerd op een uitgebreide bevraging van de noden van docenten en recent onderzoek, resulteerde in concrete acties zoals workshops, inspiratiesessies en de ontwikkeling van de AI Assessment Scale (AIAS). Dit raamwerk gebaseerd op onderzoek van Furze  (2024)  helpt docenten AI op een transparante en pedagogisch verantwoorde manier te integreren in hun onderwijs en toetsing. Verwacht een boeiende mix van onderzoeksresultaten en inspirerende toepassingen die je helpen AI op een doordachte manier in het hoger onderwijs te implementeren. Ontdek hoe een onderzoeksgebaseerde aanpak het verschil kan maken!  

B.3: Sturen op kwaliteit en effectiviteit: datagedreven onderwijsondersteuning vanuit een geïntegreerde datahub (lezing – 60 min) 

door Veerle Vanoverberghe, Iris Fruru, Lotte Drieghe (Artevelde) 

Hoe kunnen data bijdragen aan beter onderwijs-en studentenbeleid? Aan de Arteveldehogeschool bundelen we data uit diverse bronnen in één gevalideerde hub. We tonen hoe deze inzichten opleidingen ondersteunen en duiken in enkele concrete analyses. Ontdek hoe onderwijsondersteuners, studiebegeleiders en beleidsmedewerkers hiermee aan de slag gaan!   

B.4: Het unieke onderwijsconcept van UHasselt: van theorie naar inspirerende praktijk (lezing – 60 min) 

door Anthe Snellinx, Charlotte Haesevoets (UHasselt) 

Hoe maak je als onderwijsondersteuner wetenschappelijke inzichten toegankelijk en toepasbaar voor docenten en studenten? Tijdens deze sessie stellen we onze aanpak voor de wetenschappelijke onderbouwing van het onderwijsconcept van UHasselt voor. We tonen hoe we deze onderbouwing vertalen naar concrete handleidingen, zodat docenten en opleidingsmanagers evidence-informed kunnen werken. We willen de deelnemers graag inspireren met onze aanpak, en willen ons ook laten inspireren door de vragen en suggesties van de deelnemers.      

B.5: Wat betekent onderzoeksgebaseerd werken in curriculumontwikkeling? (SIG Curriculumontwikkeling) (ronde tafel – 60 min) 

door Céline Cocquyt (VUB), Ele Holvoet (Vives), Sabine Lamote (UGent) 

Zet jij je als onderwijsondersteuner in voor curriculumontwikkeling en zoek je inspiratie? Tijdens dit rondetafelgesprek deel je met collega’s uit verschillende instellingen inzichten en ervaringen met onderzoeksgebaseerd werken. Hoe benutten we data en onderzoek in curriculumontwikkeling en wat betekent dat in de praktijk? Door uitwisseling van goede voorbeelden en gezamenlijke reflectie krijgen we samen meer grip op dit complexe, maar waardevolle proces. Doe mee en ontdek hoe we elkaar kunnen versterken!  

B.6: Proeftuin "Meertaligheid als troef": naar functioneel meertalig leren in het hoger onderwijs (workshop - 60 min)

door Elke Goossens, Katleen Vandriessche (EHB) 

Meertaligheid in onderwijscontext is een hot, zelfs polariserend thema. Onderzoekers en beleidsmakers verschillen steeds vaker van mening. Tegelijk vindt Functioneel Meertalig Leren (FML) meer en meer ingang in het leerplichtonderwijs, ook in Vlaanderen. Onderzoek toont aan dat leerkrachten thuistalen als troef kunnen inzetten bij het verwerven van de instructietaal. Kunnen thuistalen ook een actieve plaats krijgen en een meerwaarde betekenen voor (alle) studenten in het hoger onderwijs? In vier pilootprojecten trachten we inzichten uit het leerplichtonderwijs rond FML te vertalen naar de context en behoeften van onze Brusselse hogeronderwijsinstelling en studenten. In het eerste deel van de workshop stellen we graag de resultaten en bedenkingen van deze projecten voor. In het tweede deel gaan jullie aan de slag met eigen ideeën en gaan we samen op zoek hoe je dit kan concretiseren binnen jouw onderwijscontext.  

B.7: Virtually connected, globally engaged: onderzoek naar didactische aanpak en noodzakelijke docentcompetenties (ronde tafel – 60 min)  

door Loulou Detienne, Louise Maddens, Bram Pynoo (Vives) 

Hoe kunnen we studenten voorbereiden op de complexe, interdisciplinaire uitdagingen van de toekomst? Denk mee in dit rondetafelgesprek over hoe je als docent authentieke, interdisciplinaire leeractiviteiten ontwerpt en welke competenties daarvoor cruciaal zijn. In de intervisie gaan we in op de voorlopige resultaten van dit project die we verkregen uit literatuuronderzoek en kwalitatieve dataverzameling. We delen inzichten uit onderwijsonderzoek en praktijk, wisselen tips uit en verkennen succesvolle strategieën voor professionalisering gebaseerd op deze inzichten. 

C.1.1: Praktijkonderzoek naar microcredentials: kansen voor levenslang leren? (lezing – 30 min) 

door Door Gregoire (KU Leuven) 

Hoe kan praktijkgericht onderzoek bijdragen aan de duurzame implementatie van innovaties binnen levenslang leren? In deze presentatie krijg je inzicht in het proces en de resultaten van het participatief actieonderzoek naar microcredentials bij PUC - KU Leuven Continue, binnen KU Leuven expert in multidisciplinaire universitaire permanente vorming en levenslang leren. Een beleidsmatige impuls aan het begrip ‘microcredentials’ heeft impact op het aanbod en de werking van de dienst. Maar wat is die impact en hoe kunnen we dit integreren binnen onze onderwijsvisie en organisatie? Om hierop een antwoord te formuleren, voerden we een participatief actieonderzoek uit, dat bestond uit een literatuurstudie/desk research, surveys bij deelnemers en andere stakeholders, en een concrete pilot. Tijdens de presentatie gaan we dieper in op hoe we deze onderzoeksresultaten hebben vertaald naar organisatorische en onderwijskundige randvoorwaarden voor onze opleidingen, evenals op de concrete beleidsaanbevelingen (voor KU Leuven). 

C.1.2: Tijdelijke expertise en werkkracht, blijvende impact. De ondersteunende rol van stagiair(e)s uit de interuniversitaire Master Gender en Diversiteit in onderzoek naar diversiteit en inclusie in het onderwijs (Faculteit Wetenschappen/Letteren en Wijsbegeerte, Universiteit Antwerpen) (Lezing – 30 min) 

door Wannes Verstrepen (UAntwerpen) 

Is diversiteit en inclusie niet structureel verankerd in je werkpakket en komen acties in dit kader vaak bovenop je reguliere taken? Wil je graag meer inzicht krijgen in de uitdagingen rond diversiteit binnen jouw opleiding maar komt het er momenteel niet van wegens tijdgebrek? In deze presentatie kom je te weten hoe je hieraan tegemoet kan komen via een samenwerking met stagiair(e)s uit de interuniversitaire master in Gender en Diversiteit. We tonen hoe je de expertise van de stagiair(e)s kunt binnentrekken bij concrete hulpvragen of projecten, welke resultaten en beleidsaanbevelingen voortkwamen uit deze samenwerking, en laten zien hoe deze tijdelijke expertise verduurzaamd werd en leidde tot een blijvende impact. Tot slot laten we ook de studenten getuigen over hoe zij deze samenwerking ervaren hebben.               

C.2: Verplichte deelname aan onderwijsevaluaties: effecten en inzichten (ronde tafel - 60 min) 

door Ilse Verachtert, An Van Haarlem (UAntwerpen) 

Hoe zorg je voor betrouwbare en representatieve onderwijsevaluaties wanneer de respons laag blijft? Vertrekkend vanuit een analyse van de responsgraad vooraf aan de maatregel tonen we in deze sessie de impact van verplichte deelname aan onderwijsevaluaties aan de Universiteit Antwerpen. We presenteren de aanpak, de uitdagingen en de resultaten van deze ingreep, ondersteund door data-analyse en praktijkervaringen. We lichten toe hoe de verplichte onderwijsevaluaties tot meer betrouwbare evaluatieresultaten leiden en een wetenschappelijk onderbouwde verbetering is van de kwaliteitszorg. Deelnemers krijgen inzicht in de effectiviteit van deze maatregel en gaan in gesprek over kansen en risico’s. Verwacht een interactieve sessie met ruimte voor vragen, discussie en het delen van eigen ervaringen. 

C.3.1: Actie-onderzoek naar lesopnames in het hoger onderwijs: inzichten en uitdagingen. (lezing – 30 min)  

door Adriaan Herremans, Berten Hurkmans, Fanny Neckebroeck (UAntwerpen) 

Ben je nieuwsgierig naar hoe jij praktijkgericht actie-onderzoek kan opzetten in je opleiding/instelling om van daaruit het onderwijs naar een hoger niveau te tillen? Dan is deze sessie iets voor jou! We nemen je mee in de weg die wij hebben afgelegd bij de uitrol van een praktijkgericht actie-onderzoek over lesopnames bij verschillende opleidingen. We onderzochten hoe studenten met lesopnames omgingen en of dit al dan niet een impact had op hun leerproces. Tijdens de sessie ligt de nadruk op de methodiek die we gevolgd hebben, geven we een sneak peek van de resultaten en staan we open voor jullie vragen. 

door Sara Teuwen, Ruben Jans (UCLL) 

Hoe vinden we de juiste balans tussen digitale en fysieke leermaterialen in het hoger onderwijs? In deze lezing delen we vanuit hogeschool UCLL de nieuwste inzichten over hoe fysieke en digitale leermaterialen effectief kunnen worden ingezet om het leerproces van studenten te verbeteren. We geven praktische handvaten mee om als onderwijsondersteuner onderbouwde keuzes te maken bij het inzetten van leermaterialen en technologie in de klas. Samen gaan we in gesprek om te leren hoe evidence-informed onderwijsinnovatie het verschil kan maken in de onderwijspraktijk. 

C.4: Van data naar impact - Gedragen beslissingen in onderwijs (lezing – 60 min) 

door Marjan Engels, Elke Vlietinck (KdG)  

Evidence-informed werken – Van studentengegevens naar doelgerichte actie.  

Hoe kunnen we studentenbevragingen, slaagcijfers of andere data effectief inzetten om ons onderwijs te verbeteren? Wie breng je wanneer rond de tafel? Hoe vertalen we ruwe data naar betekenisvolle acties binnen onze opleidingen? In deze interactieve sessie verkennen we hoe evidence-informed beslissingen tot stand kunnen komen. Vanuit de theorie van de data- en PDCA-cyclus onder impuls van een onderzoekende houding zoomen we in op twee methodieken uit onze onderwijsondersteuners-praktijk.  

Sluit aan en laat je inspireren hoe datagebruik structureel kan verankerd worden in de onderwijscontext!  

C.5: Professionalisering onderzoeksmatig optimaliseren? (Ronde tafel – 60 min) 

door Lies Demeulenaere & Ruth Boelens (Vives), Jelle Geyskens & Tin Aertsen (UAntwerpen)  

Hoe kunnen we professionaliseringstrajecten in het hoger onderwijs effectief organiseren en optimaliseren? De Universiteit Antwerpen en hogeschool VIVES zetten zich te kijk! In deze ronde tafel ontdek je welke factoren bijdragen aan effectieve professionalisering: Wat zegt de wetenschappelijke literatuur? Wat blijkt te werken vanuit een evaluatie van twee professionaliseringstrajecten? We tonen hoe we deze inzichten toepassen in onze eigen professionaliseringstrajecten en waar nog kansen liggen. Jij brengt je eigen praktijk mee: wat werkt, wat niet, en wat kunnen we van elkaar leren? Denk en discussieer mee over het versterken van professionalisering in het hoger onderwijs! 

C.6: "Onderzoek toont aan dat..." (workshop – 60 min) 

door Mieke Hoing (KdG) 

Wist je dat “Onderzoek toont aan dat …” zelden werkt? Wat we hiermee doen is legitimeren, een beïnvloedingstechniek die snel als manipulatief gepercipieerd wordt en weerstand opwekt. Maar hoe krijg je docenten dan wél mee in wat aangetoond werkt? 

Tijdens de workshop start je vanuit een voorbeeld uit je eigen context van een docent die tegen beter weten in vasthoudt aan een aanpak die indruist tegen (recente) onderzoeksresultaten. We onderzoeken welke beïnvloedings- en coachingstechnieken jij in zo’n geval voornamelijk inzet, waarom deze wel of niet werken en welke nieuwe aanpak wel zou kunnen werken. 

C.7: Didactiek en kritiek: Hoeveel tijd geef je een student voor het beantwoorden van een meerkeuzevraag? (Ronde tafel – 60 min) 

door Guido De Meyer, Marleen Eyckmans (UAntwerpen) 

Tik Tak Tik Tak – je tijd is op! Hoe bepaal je hoeveel tijd studenten nodig hebben om een meerkeuzevraag te beantwoorden? In het opleidingsonderdeel Farmacologie gaan we op onderzoek uit. Brainstorm met ons mee over de beste onderzoeksopzet en de gepaste begeleiding van onderwijsondersteuners in dit proces!